آسیب های تحصیل زودهنگام بچه ها ، از اضطراب بی استعدادی تا سوءاستفاده از اشتیاق والدین - پرشین بلاگ

به گزارش خبرنگاران، تاریخ تولدهای جعلی از ابتدای رسمی شدن سجل احوال باب بوده و همچنان هم هواداران خاص خود را دارد. حتما شنیده اید که در گذشته ای نه چندان دور رسم بود که شناسنامه های دختران را چندسالی زودتر از سال دقیق تولدشان می گرفتند تا آنها را زودتر راهی خانه بخت نمایند و شناسنامه های پسرها برای اینکه دیرتر به سربازی اعزام شوند، چند سال دیرتر تاریخ تولدشان را اعلام می کردند.

دهه های گذشته تاریخ تولدهای جعلی کارنمودهای دیگری هم پیدا کرد ه و یکی از مهم ترین این کارنمودها، تغییر ماه تولد است؛ برای اینکه بچه ها اصطلاحا نیمه اولی به حساب بیایند و قبل از 7سالگی راهی مدرسه شوند. نگاهی به میانگین تولدهای ثبت شده در تابستان و پاییز هر سال و کاهش همیشگی تولدهای ثبت شده در اداره ثبت احوال در مهرماه، گواهی برای این میل والدین به بزرگ شدن هرچه زودتر بچه هاشان است.

نیمه اولی یا نیمه دومی بودن به خودی خود نه مزیت به شمار می رود و نه نقصان. با این حال این مرزبندی قانون ثبت نام در کلاس اول خیلی زود به زندگی خانواده های ایرانی هم سرایت نموده و باعث خرده جرائمی در بین والدین شده است؛ ثبت تاریخ جعلی برای تولد بچه ها صرفا برای اینکه آنها را به یک سمت از این مرز فرضی هل دهند.

آنچه احتیاج به آسیب شناسی دارد، چرایی عجله والدین برای بزرگ شدن هرچه زودتر بچه هاشان و وارد کردن آنها در راستا رقابتی سمی است، اما اغلب والدین از مسائلی که این دستکاری تاریخی می تواند برای بچه هاشان ایجاد کند، بی خبر هستند.

آرام آزادپور، مشاور خانواده و کودک، معلم و مدرس آموزش و پرورش است. او که تجربه سال ها تدریس به عنوان معلم ابتدایی را در کارنامه خود دارد از تجربه اش در زمینه آموزش پذیری بچه ها در سنین مختلف می گوید: پژوهش های مختلفی در زمینه اندازه آموزش پذیری بچه ها در سنین مختلف صورت گرفته است.

طبق همین مطالعات، احتمال مردودی دانش آموزانی که زودتر از سن عادی وارد مدرسه می شوند 3برابر بیشتر از سایر دانش آموزان است. بعلاوه از میان بچه های که به صورت جهشی بعضی از پایه ها را طی می نمایند، تعداد معدودی واقعا نخبه هستند و توانایی گذراندن آموزش های فشرده و زودهنگام را دارند و بقیه دانش آموزان معمولا با مسائل مختلفی در این راه روبرو می شوند.

حتی در زمینه دانش آموزانی که واقعا نخبه هستند هم به عنوان یک مشاور کودک و یک معلم، چنین چیزی را توصیه نمی کنم. سؤالم از والدین این است که برای چه کاری آنقدر عجله و شتاب دارید که می خواهید فرزندتان یک سال زودتر از دوران تحصیل در مدرسه فارغ گردد؟

آسیب شناسی تحصیل زودهنگام

اما درمورد دانش آموزانی که متولد پاییز هستند، والدینشان تاریخ تولد شناسنامه ای آنها را 3،2 ماه زودتر ثبت می نمایند و درواقع با بچه های همکلاس می شوند که بین 3 تا 9ماه از آنها بزرگ تر هستند. آزادپور می گوید: شاید 3 یا 4ماه اختلاف سنی در بین بچه ها، به نظر والدین چندان مهم نباشد، اما باید توجه کنیم که این چند ماه در مقایسه با سن 6ساله آنها، بخش قابل توجهی از عمرشان را تشکیل می دهد. حتی اگر رشد جسمی این بچه ها خوب به نظر برسد، باید به رشد عاطفی و روانی آنها هم توجه کرد. این بچه ها 3 تا 9ماه، تجربه زیسته کمتری نسبت به سایر همکلاسی های خود دارند و برای یادگیری آنچه دیگران می آموزند، باید انرژی بیشتری بگذارند و کوشش بیشتری نمایند.

با وجود این دنیای رقابت خالی از معنایی که در اغلب اقشار جامعه به چشم می خورد ، والدین را به سمت و سوی وارد کردن فشار مضاعف به بچه ها برای طی کردن هرچه زودتر پایه های تحصیلی سوق می دهد. نکته مهم دیگری که این روانشناس و مشاور کودک و خانواده به آن اشاره می نماید، عدم برقراری ارتباط بین بچه های است که با وجود رده های سنی متفاوت، با هم در یک کلاس درس می خوانند.

آزادپور می گوید: انزوا، عدم برقراری رابطه دوستی و عدم احساس پذیرش از طرف دیگر دانش آموزان، ازجمله مسائلی است که معمولا در این شرایط در کلاس های درس با آن روبه رو هستیم. این مسائل در سنین بلوغ و آغاز نوجوانی خود را بیش از پیش نشان می دهد. دانش آموزی را تصور کنید که در کلاس درسی می نشیند که 60 تا 70درصد دانش آموزان آن یا بالغ شده اند یا در شرف آن هستند، اما این دانش آموز هنوز تا رسیدن به این مرحله از رشد فاصله زیادی دارد؛ این بچه ها چطور می توانند درکی از دنیای هم داشته باشند؟ چطور می توانند با هم دوست شوند و همدیگر را بپذیرند؟ اینها ازجمله آسیب هایی است که معمولا دانش آموزانی که زودتر از معمول تحصیل را آغاز نموده اند، حتی اگر تاریخ تولد شناسنامه ای شان نشان دهد که همسن و سال هستند، نمی توان اختلاف در رشد آنها را نادیده گرفت.

اضطراب بی استعدادی!

مشاوران و روانشناسان حوزه بچه ها هم حفظ طمانینه برای رشد و یادگیری بچه ها را توصیه می نمایند. نسترن امینی، مشاور و روانشناس کودک درباره تصور نادرست اغلب والدین از توانایی های بچه هاشان می گوید: تحقیقات نشان داده میانگین ضریب هوشی ایرانی ها بین 85 تا 87 است. با این حال شما به هر والدینی در اطراف خود نگاه کنید معتقد است فرزندش بسیار باهوش است و بیشتر از سن خود می فهمد! درحالی که لزوما اینطور نیست. والدین به علت احساسات پرشوری که نسبت به بچه ها خود دارند، کارهای معمولی بچه هاشان را به مثابه یک کشف بزرگ از طرف آنها می دانند و آن را پای نخبه بودن بچه هاشان می گذارند. از طرفی فرهنگ اجتماعی ما معمولی بودن را نمی پسندد و همین مسئله باعث بروز حساسیت های بیشتری در والدین می گردد. فشارهای روانی و استرس این عرف جاافتاده در جامعه بیش از هر چیزی بچه ها را تحت فشار قرار می دهد و احساس رضایت و شادکامی آنها از زندگی را متاثر می نماید.

او توصیه مهمی برای والدین دارد: والدین به تنهایی نباید برای تحصیل زودهنگام فرزندشان تصمیم بگیرند. درواقع همانطور که گفتم آنها صلاحیت تشخیص این توانایی را در کودک خود ندارند. برای این کار ضروری است از متخصصان این حوزه راهنمایی بگیرند. باید هدف خود را از تحصیل زودهنگام کودک معین نمایند و نسبت به عواقب احتمالی آن آگاهی کامل داشته باشند. از طرفی باید بتوانند بخشی از آنچه این تحصیل زودهنگام از بچه ها می گیرد را برای او جبران نمایند؛ مثل وقت کافی برای بازی و پیدا کردن دوستانی هم سن و هم رده با کودکشان.

فرصت شاد زیستن

معلم های باتجربه مقاطع ابتدایی که در حوزه مشاوره و روانشناسی هم متخصص باشند، راهنما و مشاوری مناسب در این باره محسوب می شوند. امیری می گوید: معلمی که در حوزه شناخت توانایی های بچه ها مهارت دارد، می تواند به والدین در این زمینه یاری کند؛ چراکه این فرد، کودک را به صورت خاص و تنها نمی بیند. او حداقل در یک سال تحصیلی با 30 تا 40دانش آموز دیگر هم آشناست و می تواند مهارت های این بچه ها را نسبت به یکدیگر بسنجد؛ مثلا می تواند استعداد دانش آموزان را در زمینه ریاضی، هنر، حفظ کردن اشعار و... با هم مقایسه کند. پس جامعه آماری بزرگ ترین نسبت را با والدین دارد. برای تکمیل مشاوره ها هم می توان سراغ روانشناسان کودک رفت تا توانایی ها و ظرفیت های روحی و روانی کودک را مورد سنجش قرار داد.

به گفته او با وجود طی کردن همه این مراحل، باز هم تحصیل زودهنگام بچه ها می تواند اقدامی پرریسک باشد. این روانشناس بچه ها می گوید: بیشتر والدینی که روحیه شتاب دهندگی در تربیت فرزندشان دارند، افرادی کمالگرا هستند. پذیرش این افراد، مشروط است و تنها زمانی کودک را می پذیرند که موفقیتی به دست بیاورد. چنین شرایطی، احتمال اینکه باعث کمالگرا شدن فرزندشان گردد، بسیار زیاد است. اینکه والدین و بچه ها دائم در پی برنده شدن هستند و احساس می نمایند در دنیای رقابتی زندگی می نمایند، فرصت شاد زیستن را از آنها و کودکشان می گیرد. از طرف دیگر باعث دور شدن از دیگران می گردد و این افراد زندگی رضایتمندانه ای نخواهند داشت. این تصمیم ممکن است اثراتی روی بچه ها و آینده آنها بگذارد که برای جبران آن، ساعت ها و سال ها احتیاج به روان درمانی و روان پزشکی داشته باشند، اما به علت فراگیر بودن نسبی در جامعه، برای بسیاری از مردم موضوعی عادی است.

سوءاستفاده از اشتیاق والدین

شوق والدین برای شنیدن از استعدادهای بچه هاشان، باعث شده تا بازار بعضی مشاوره های دم دستی با موضوعاتی مثل استعدادیابی، تست آی کیو تست مهارت سنجی بچه ها و... به خصوص در فضای آنلاین داغ باشد و گاهی حتی هزینه های عجیب و غریبی برای نیم ساعت مشاوره از والدین دریافت گردد. بعلاوه بچه ها در معرض پرسش ها و سنجش هایی مداوم و همیشگی قرار بگیرند.

امینی درباره این تست ها و مشاوره ها می گوید: تست های سنجش هوش زیادی در دنیا تعریف شده که بسیاری از آنها از اعتبار لازم برخوردار نیستند. از طرفی لزومی به تکرار همیشگی آنها و قرار دادن بچه ها در معرض چنین آزمون هایی وجود ندارد.

او به مهارت آزمون گیرنده در کنار دقیق بودن تست ها اشاره می نماید و می گوید: عوامل زیادی در معین دقیق و درست بودن تست های استعدادیابی مؤثر هستند. یکی از مهم ترین این عوامل، اندازه مهارت فردی است که تست می گیرد. دقت آزمون هم مهم است. بر همین اساس یکی از دقیق ترین آزمون های هوش، تست استنفورد-بینه است. به گفته این روانشناس بچه ها، مهارت یابی برای بچه ها پدیده ای قابل رد نیست، اما سوءاستفاده های مختلف و زیادی از این مسئله می گردد و والدین باید قبل از قرار دادن بچه ها در معرض این آزمون ها و تست ها، از مورد اطمینان بودن آنها آگاهی داشته باشند.

امیری می گوید: راهنمایی کودک به سمت توانایی ها و استعدادهایی که دارد، اتفاق بدی نیست. این موضوع از هدر رفتن وقت و انرژی و هزینه های مختلف جلوگیری می نماید، اما باید در شرایط مناسب خود انجام گردد تا بچه ها را وارد رقابت های بی علت نکند.

قله نمودار تولدهای ثبت شده هر سال در شهریورماه

نمودار تولدهایی که هر سال در ثبت احوال به ثبت می رسد، نشان از شتاب هزاران والدین برای ورود زودهنگام بچه هاشان به مدرسه دارد. به طور دقیق تر در سال1400 تولدهای ثبت شده در شهریورماه، 14هزار نفر بیشتر از پرتولدترین ماه همان سال یعنی آبان ماه است و این یعنی اگر سقف تولدهای واقعی در سال1400 را 98هزار تولد در هر ماه درنظر بگیریم، شهریورماه ناگهان 112هزار تولد به ثبت رسیده است که با این عدد اختلاف چشمگیری دارد. از طرفی میانگین تولد ماهانه در سال1400 عددی حدود 92هزارو500تولد است که با تولدهای به ثبت رسیده در شهریورماه همین سال، 20هزار تولد اختلاف دارد.