چرا تورم خردادماه کاهش یافت؟ - پرشین بلاگ

به گزارش فردای اقتصاد، تورم نقطه ای (رشد قیمت ها نسبت به ماه مشابه سال گذشته) پس از یک سال به زیر 45 درصد برگشت. این را محاسبات مرکز آمار می گوید که این بار و احتمالاً تحت تأثیر کاهش تورم، به موقع تر از گذشته گزارش تورم را منتشر نموده است. تورم نقطه به نقطه برای کل سبد مصرفی، بخش خوراکی ها و بخش غیرخوراکی ها همه مشترکاً 42.6 درصد برآورد شده است. نمودار بالا نشان می دهد این اعداد به معنای سقوط سریع این شاخص به ویژه در بخش خوراکی هاست.

سقوطی برای جبران جهش گذشته

واضح ترین علت این سقوط، به جهش تورم در خرداد سال گذشته برمی گردد. بیشترین بار حذف ارز 4200 تومانی روی بخش خوراکی ها و طی خردادماه رخ داد که باعث شد تورم کل به 50 درصد نزدیک گردد، عددی که زیاد پیش از آن اتفاق نیفتاده بود. در واقع، طی خرداد 1401، تورم کل 11.4 واحد درصد و تورم خوراکی ها 32.6 واحد درصد افزایش یافته بود. از آنجا که در محاسبه تورم سالانه در خاتمه خرداد سال جاری، شاخص قیمت ها را با خاتمه خرداد سال گذشته مقایسه می کنیم، عملاً قیمت ها با قیمت های پس از حذف ارز 4200 تومانی مقایسه می شوند و تورم محاسبه شده کمتر از گذشته می گردد. به همین علت، در خرداد 1402 تورم کل 12 واحد درصد و تورم خوراکی ها 32.8 واحد درصد کم شدند.

اثر حدوداً 12 واحد درصدی حذف ارز 4200 تومانی پیش از اجرای این سیاست در خرداد سال گذشته از سوی بعضی پژوهشگران تخمین زده شده بود. انتظار می رفت اثر حذف ارز ترجیحی به عنوان یک اثر دفعتی و یک باره روی قیمت دسته ای از کالاها، باعث یک بار افزایش سطح قیمت ها گردد و پس از آن دیگر رشد قیمت ها مسیر گذشته خود را طی کند. اما حالا که به کل مسیر تورم در یک سال گذشته نگاه می کنیم، می بینیم فارغ از حذف ارز 4200 تومانی، مسیر تورم افزایشی بوده است. چرا که حالا با حذف اثر این سیاست در تورم سالانه، باز هم نرخ تورم حدود 6 واحد درصد بیشتر از اردیبهشت گذشته و ده واحد درصد بیشتر از فروردین 1401 است.

افت قیمت کالا های بادوام هم به کاهش تورم یاری کرد

تورم ماهانه خرداد دو درصد بوده که نسبت به تورم های ماهانه 15 ماه گذشته پایین ترین است، هر چند در شرایط معمول خرداد معمولاً تورم ماهانه ای کمتر از ماه های قبل و بعد خود داشته است.

همان طور که نمودار زیر نشان می دهد تورم ماهانه بیشتر گروه های اصلی سبد مصرفی، به جز اجاره، نسبت به اردیبهشت کاهش یافته است. در این میان، تورم منفی 4.7 درصدی کالا های بادوام جالب توجه است. کالا های بادوام آن دسته از کالا ها هستند که در کوتاه مدت و میان مدت با سرعت کمی مستهلک می شوند. شاید مهم ترین آن ها در سبد مصرفی، خودرو باشد. با توجه به ضرایبی که در گزارش مرکز آمار گفته می گردد، سهم کالا های بادوام در سبد مصرفی حدود 7 درصد است که 3.5 درصد از آن به خودرو (بخش خرید وسایل نقلیه) مربوط می گردد.

تورم خودرو بر مبنای محاسبات مرکز آمار، طی یک سال 59.4 بوده و طی ماه خرداد رشد منفی هشت درصدی داشته است. این نزول قیمت خودرو در بازار قابل مشاهده بود. در واقع در ماه خرداد تب بازار های دارایی مثل طلا و دلار و بعلاوه خودرو که چند سالی است تبدیل به کالای سرمایه ای شده، آرام تر شدند که احتمالاً بیشتر از هر چیز تحت تأثیر بعضی نشانه ها از مذاکرات خارجی بود؛ بنابراین در کنار این که جهش قیمتی ناشی از حذف ارز ترجیحی دیگر روی تورم سالانه اثر ندارد، کاهش موقت انتظارات تورمی هم به کاهش تورم یاری نموده است.

طبیعی است که کاهش تورم محاسبه شده -به ویژه در مقیاس سالانه- چندان با احساس روزمره مصرف کنندگان نسبت به رشد قیمت کالا ها سازگار نباشد.